Waa maxay xuquuqdayda ku saabsan jinsigaygu?

Xuquuqdaada ku saabsan jinsigaagu way ka duwan tahay marka loo eego xuquuqda bilaa aadanka. Xuquuqda bilaa aadanka waxaa dhaqan geliya badanaa dalalka adduunka. Waxaa sidoo kale laga hirgeliyay Norway. 

Xuquuqda aad u leedahay inaad go'aankaaga gaadho ee ku saabsan galmada

Waxaad xaq u leedahay inaad go'aan ka gaadho xuquuqdaada galmada. Tani waxay ka dhigan tahay waxaad sidoo kale go'aansan kartaa haddii aad doonayso iyo qaab aad u doonayso inaad iskaga dayso galmada.

Dhamaan qaababka galmada - iyada oo aan loo eegeynin da'da aad ku samaynayso - waa inay noqotaa mid ikhtiyaar ah; taas macnaheedu waxay ka dhigan tahay inaanu qofna kugu khasbaynin inaad samayso galmo.

Waxaad xor u tahay inaad doorato lamaanahaaga.

Qofka looma ogola inuu kugu takooro ama kuugu gacan qaado rabitaankaaga jinsiga.

Xuquuqda in si cadaalad ah laguula dhaqmo

Norway, qof kastaa waxa uu xaq u leeyahay in loola dhaqo si isku mid ah. Cidna looma ogola inay ku takoorto jinsigaaga, meesha aad kasoo jeedo, diintaada, aragtidaada adduun, xaaladaada caafimaad (sida, qabida HIV, laxaad la'aan jidhka/maskaxda ah) ama rabitaankaaga jinsiga ku salaysan.

Xuquuqda inaad guursado ama inaanad guursan

Waxaad xaq u leedahay inaad go'aansato naftaada haddii aad doonayso inaad guursato, iyo cida aad doonaysi inaad guursato iyo goorta aad doonayso inaad guursato. Qofna kuguma khasbi karo inaad guursato qof. Adiga ayaa sidoo kale go'aansanaya haddii aanad doonaynin inaad guursato.

Haddii aad xaas leedahay oo aad doonayso in aad furto, waad is furi kartaan.

Xuquuqda qorshaynta qoyska

Adiga iyo lamaahanaaga ayaa go'aansaaya goorta iyo in ta caruur ee aad doonaysaan. Qofna looma ogola inuu kugu khasbo inaad caruur dhasho. Lamaanahagaa kala hadal, si aad u wada go'aansataan.  

Xuquuqda ah in laguu sheego macluumaadka ku saabsan uur baajiyaha iyo inaad isticmaasho

Waxaad xaq u leedahay in laguu sheego uur baajiyaha. Caruurta iyo dhalinyartu waxay ka helaan macluumaadka uur baajiyaha waxbarashada galmada ee dugsiga, adeegyada caafimaadka dugsiga ama xarumaha kale ee dhalinyarta. Dadka waawayn waxay ka heli karaan macluumaadka xirfadlaha caafimaad ee guud. Sidoo kale, "Sex and og Samfunn" ayaa bixiya waraaqo iyo khayraad online ah oo mawduucan ah.

Adiga ayaa go'aansanaya haddii aad doonayso inaad isticmaasho uur baajiye iyo haddii kale. Waxaa dhici karta inay tahay inaad lamaanahagaa kala hadal, si aad u wada go'aansataan. 

Xuquuqda hablaha iyo haweenka haddii ayna doonaynin inay qaadaan uur

Norway, hablaha iyo haweenku waxay go'aansan karaan haddii ay doonaynaan inay ilmaha iska soo xaadhaan ilaa todobaadka 12 marka uu uurku yahay. Waxaa macquul ah inaad soo xaadhi karto uurka wixii ka danbeeya 12 todobaad sidoo kale, laakiin waxaa ka waajiba shuruudaha qaar

Latalin iyo taageero ayaa u diyaar ah kahor iyo kadib uur iska soo xaadhida.

In lagu khasbo hablaha iyo haweenka inay ilmaha iska soo xaadhaan lama ogola.

Xuquuqda ah inaad naftaada ka ilaaliso in tacadi galmo lagugula kaco

Waxaa laguu ogol yahay inaad jidhkaaga ka masuul ahaato adiga ayaana laguugu ogol yahay inaad go'aansato cida taaban karta iyo cida aan taaban karin. Tani mar kasta waxay ka dhigan tahay adiga oo kaliya ayaa go'aaminaya haddii lamaanahaaga, xubin qoyskaaga ama qof aad garanaysaa ku taaban karo iyo haddii kale. Haddii qof ku taabto adiga oo aan doonaynin in lagu taabto ama uu kugu khasbo inaad samayso galmo, taasi waxaa loo yaqaanaa tacadi galmo. Kala hadal cid aad ku kalsoon tahay.

Haddii aanad garaynin cida aad kala hadlayso, waxaa jira dhawr meelood oo aad ka heli karto caawimo. Waxaa sidoo kale jira khayraad online ah oo dhibanaha tacadiga loogu talo galay. Dhamaan jinsiyada, oo ay kamid yihiin wiilasha/ragu, waxay noqon karaan dhinabe tacadiga galmo. 

Qaamuuska iyo turjumaada

Ma waxaad doon doonaysaa caawimo? Ka hel qof khibrad u leh cafimaad.

Caawimo